یکی از اصلیترین و مهمترین اجزا در ساختمان سازی، اسکلت ساختمان است که پایه و اساس تمام سازههاست. اسکلتها در ساختمانهای مختلف و بسته به نیاز جنسهای متفاوتی دارند، اما رایجترین آنها اسکلت بتنی و اسکلت فلزی است. از هر کدام از این اسکلتها برای ساخت قسمتهای ویژهای استفاده میشوند. اسکلتهای بتنی و فلزی هر کدام ویژگیها، مزایا و معایب خودشان را دارند و باید در زمان استفاده از آنها به نکات ایمنی توجه داشت. در این مقاله با اسکلت بتنی و مراحل ساخت آن آشنا خواهیم شد. در ادامه نیز مزایا و معایب آن را مورد بررسی قرار داده و با اسکلتهای فلزی مقایسه خواهیم کرد.

اسکلت بتنی چیست؟
اسکلت بتنی یا همان سازۀ بتنی یکی از مصالح ابتدایی و ضروری برای ساختمان سازی است. درواقع بدون اسکلت، کار ساخت و ساز پیش نخواهد رفت. همان طور که میدانید، میزان مقاومت ساختمان جزو عوامل ضروری و حیاتی تأمین کنندۀ امنیت هر بناست. به همین دلیل هم هست که بهترین سازندگان همیشه سعی میکنند از مصالح و ابزارآلات مخصوص و باکیفیتی برای مقاوم کردن ساختمانهای مختلف استفاده کنند.
با این که این روزها استفاده از اسکلتهای فلزی رایج شده است، اما شاید برایتان جالب باشد که هنوز هم در بسیاری از پروژههای ساختمانی از اسکلتهای بتنی برای ساخت و ساز و مقاومسازی استفاده میکنند.
معمولاً برای ساخت اسکلت بتنی از بتنهای آرمه استفاده میکنند. این بتن را از ترکیب شن، ماسه، فولاد و کاشت میلگرد میسازند.
عمر مفید سازههای بتنی در صورتی که برای ساخت آنها از مواد اولیۀ باکیفیت استفاده شده باشد، بالای ۶۰ سال است و حتی ممکن است به ۱۰۰ سال یا بیشتر هم برسد. بنابراین ماندگاری ساختمانهایی که از این اسکلتها در ساختشان استفاده شده است، معمولاً زیاد خواهد بود. اما نکتهای که باید به آن توجه داشت این است که این بتنها با گذشت زمان ممکن است خزش پیدا کرده یا افت کنند و این مسئله در مواقع بحرانی مثل زلزله مشکل آفرین خواهد شد. به همین دلیل هم هست که مسئلۀ مقاوم سازی و تعمیرات مربوط به اسکلت بتنی در ساختمانها را باید جدی گرفت.
اسکلت بتنی در دو نوع متداول موجود است. بعضی از انواع آن پیش ساخته هستند و بعضی از آنها را هم در محل پروژه میسازند و سر هم میکنند. از اسکلتهای بتنی پیش ساخته برای ساختن سازههایی که ارتفاعشان کم است (یک الی دو طبقه) استفاده میشود.
مراحل ساخت ساختمان با اسکلت بتنی
- آمادهسازی سطح زمین
در این مرحله کارهایی مثل تخریب، خاکبرداری، پر کردن گودیها و همچنین صاف کردن سطح اصلی مورد نظر، گودبرداری و پیریزی را انجام میدهند.
خاکبرداری با هدف آماده کردن محل پی ساختمانها انجام میشود و مهمترین و حساسترین مرحله است. هدف از خاکبرداری نیز برداشتن خاک، شن، قلوه سنگ و… اضافی از زمین تا جایی است که سطح آن یکنواخت و آمادۀ پیریزی شود. نکتۀ مهمی که در زمان خاکبرداری باید به آن توجه کنید، خاکبرداری نکردن بیش از حد است. اگر فرایند خاکبرداری بیش از حد لازم انجام شود، مصالح جدارهها و کف زمین نیز از بین خواهد رفت. - آرماتوربندی
وظیفۀ تحمل همۀ نیروهای کششیای که به ساختمانها وارد میشود به عهدۀ میلگردهاست. به همین دلیل هم اهمیت مرحلۀ آرماتوربندی برای تأمین امنیت و مقاومت کافی برای سازهها بسیار زیاد است. همان طور که میدانید، آرماتورها اندازهها و قطرهای مختلفی دارند و شما باید با توجه به ویژگیهای ساختمان و اندازه و نسبت قطر میلگردها، آرماتور مناسب را انتخاب و استفاده کنید.
- شمع بندی
در این مرحله معمولاً از دو نوع شمع چوبی و فلزی استفاده میکنند. لازم است که بعد از شمع بندی بین تمام تیرچهها را با بلوک پر کرده و سپس میلگردها را نصب کنید.
- بتن ریزی فونداسیون
در این مرحله بتن ریزی قسمت فونداسیون انجام شده و مقدمات نصب و آرماتوربندی ستونها را آماده میکنند. تحمل بخش زیادی از بار ساختمان به عهدۀ ستونهاست. به همین دلیل هم آرماتوربندی و بتن ریزی اصولی و حرفهای آنها اهمیت بسیار زیادی دارد و کار حساسی است. یکی از مهمترین کارهایی که در این مرحله انجام میشود خم کردن میلگردها با هدف ثابت ماندن طول آنها و پیشگیری از کوچک شدنشان است.
توجه کنید که مرحلۀ بتن ریزی بهتر است بهصورت یکپارچه و طی یک مرحله انجام شود. - ویبره کردن بتن
عملیات ویبره کردن بتن با هدف متراکم و فشرده کردن بتنهای داخل دالها و تیرها و با دستگاه ویبراتور انجام میشود. برای این کار دستگاه مخصوص ویبراتور را به شلنگ وصل میکنند و جریان برق از این شلنگ عبور میکند. این جریان برق با لرزاندن مداوم شلنگ باعث پخش شدن بتن در تمام فضای مربوط میشود.
- نصب کردن تیرچه بلوک در اسکلت بتنی
برای ساخت تیرها و سقفها هم از میلگردهای تقویتی و دیگر انواع آن استفاده میکنند. البته همان طور که میدانید، برای قالب بندی بتن در سقف از تیرچه بلوک استفاده میشود. وظیفۀ تیرچه انجام همان کارهایی است که تیرهای فرعی در سقف انجام میدهند. از بلوکها هم بهعنوان قالبی برای بتنها استفاده میکنند و در دو نوع سفالی و سیمانی موجود هستند.
- قالب بندی دیوارها و آماده کردن بنا برای بتن ریزی سقفها
برای بتنها معمولاً دو نوع قالب میسازند: فلزی و چوبی. وظیفۀ این قالبها تحمل وزن بتن تا زمانی است که کاملاً خشک شود. در زیر قالبها هم داربستهایی بهعنوان پشتیبان آنها برای نگهداری وزن بتن تعبیه میشود. به همین دلیل هم در زمان نصب این داربستها باید دقت کافی صورت بگیرد. در غیر این صورت ممکن است در زمان بتن ریزی واژگون شوند و خسارتهای مالی یا حتی جانی نیز بر جای بگذارند. دلیل دیگر استفاده از قالبها، همان طور که از نامشان پیداست، شکل و اندازه دادن به بتن است.
از این قالبها در قسمتهای مختلف اسکلت فلزی ساختمانها استفاده میشود که رایجترینشان عبارت است از:
قالب بندی ستون و پی
– قالب بندی سقفها و تیرها - قالب برداری
قطعات بتنی بعد از خشک شدن میتوانند به راحتی وزن خودشان را تحمل کنند؛ بنابراین دیگر نیازی به قالبها نخواهید داشت و میتوانید بازشان کنید. نکتهای که باید به آن توجه کنید این است که دقت کنید در زمان قالب برداری و باز کردن قالبها به گوشۀ قطعات بتنی آسیبی نرسد. قطعات بتنی در این مرحله هنوز سست هستند و کوچکترین ضربهای ممکن است به آنها آسیب برساند.

مزایای اسکلت بتنی چیست؟
استفاده از سازههای بتنی در ساختمان سازی مزایای زیادی دارد که مهمترینشان عبارت است از:
- داشتن مقاومت بالا در برابر انواع فشارهای وارده
- ماندگاری و دوام زیاد (به مرور مقاومت اسکلت بتنی افزایش خواهد یافت.)
- پایین بودن هزینههای تعمیر و نگهداری
- داشتن کمترین میزان کجی و انحراف به دلیل محکم بودن بتنها
- مقاومت بیشتر اسکلت بتنی در برابر آتش در مقایسه با اسکلتهای فلزی (فولادی)
- بتن شکل پذیری زیادی دارد و به همین دلیل میتوان طرحهای پیچیده و متنوع معماری را هم به کمک آنها اجرا کرد.
- سرعت ساخت و ساز با سازههای بتنی بیشتر از ساخت سازههای فلزی است.
- هزینههای نگهداری سازههای بتنی کمتر است.
- برای ساخت و ساز با اسکلت بتنی، به تعداد نیروی کار کمتری نیاز خواهید داشت.
- با افزودن فولاد به ترکیب سازههای بتنی میتوانید مقاومت آن در برابر فشار را ۱۵ برابر و مقاومت کششی آن را حدود ۱۰۰ درصد افزایش دهید.
- حمل و نقل و جابجایی بتن با تراک میکسر انجام میشود و همین مسئله سرعت فرایند بتن ریزی و در نتیجه زمان آن را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد.
معایب اسکلت بتنی چیست؟
بعضی از نقاط ضعف سازههای بتنی در زمان استفاده و اجرا عبارت است از:
- داشتن مقاومت کششی کمتر در مقایسه با فولاد. (البته این ضعف را میتوانید با آرماتوربندی تا حدود زیادی برطرف کنید.)
- میزان هدررفت مصالح ساختمانی در زمان استفاده از این اسکلت بیشتر است.
- فرایند بتن ریزی و عمل آوردن آن دقت و تخصص زیادی نیاز دارد.
- هزینههای مربوط به قالب بندی بتنها بعد از بتن ریزی بالاست.
- در صورتی که نتوانید بتن ریزی را به خوبی انجام دهید، فولادها بعد از مدتی خوردگی پیدا میکنند و مقاومت و طول عمرشان به نسبت کمتر خواهد شد.
- اسکلت بتنی در مقایسه با اسکلتهای فلزی وزن بیشتری دارد و درنتیجه میزان بار کلی و مردۀ ساختمان را افزایش خواهد داد. برای جبران این ضعف میتوانید از بتنهای سبک استفاده کنید.
- بعد از تخریب ساختمانها، بتن و فولاد باقیمانده ارزش مادی نخواهد داشت، در صورتی که اسکلت فلزی را میتوان به فروش رساند.
- در صورت استفاده از سازههای بتنی، حتماً باید از سقف کاذب هم استفاده کنید.
- اگر ساختمان به هر دلیل آسیبی ببیند، امکان ترمیم بافتهای آن به صورت جداگانه وجود نخواهد داشت.
- ساختمانهایی که برای ساخت آنها از اسکلت بتنی استفاده میشود، عایق خوبی برای صدا و گرما و سرما نیستند. به همین دلیل باید برای صرفه جویی در مصرف انرژی و در امان ماندن از شر سر و صداهای بیرون از خانه، هزینۀ جداگانهای هم صرف عایق بندی این ساختمانها بکنید.

از اسکلت بتنی برای ساخت چه سازههایی استفاده میشود؟
مهمترین و رایجترین کاربردهای سازههای بتنی برای ساختن محلهای زیر است:
- ساخت سدها و پلها
- ساخت دیوارهای حائل
- طراحی باند فرودگاهها و پیاده رو برای بزرگراهها و خیابانها
- درست کردن سولههای هواپیما
- ساختن سازههای مختص مناطق ساحلی اعم از برجهای دیده بانی، اسکلهها، دیوارهای ساحلی و…
- استفاده در بافت ستونها و سقفها، کف سازی و تیرسازی در ساختمانهای مسکونی و تجاری و صنعتی
- ساخت سازههای مخصوص نگهداری آب، مثل تانک زیرزمینی و…
اسکلت فلزی یا بتنی؟ کدامیک بهتر است؟
همان طور که میدانید و در این مقاله هم اشاره شد، رایجترین نوع اسکلت برای ساختمانها فلزی و بتنی است. بنابراین لازم است قبل از شروع کار و انتخاب هر کدام از این سازهها، نکات و جزئیات مهمی را مد نظر قرار دهید. هر کدام از اسکلتهای بتنی یا فلزی کارکردهای ویژهای دارند، بهتر است بسته به نیاز و کاربرد مد نظر خودتان نوع بتنی یا فلزی را انتخاب کنید.
مهمترین تفاوتهایی را که اسکلت بتنی و اسکلتهای فلزی با یکدیگر دارند میتوان در پارامترهای زیر خلاصه کرد:
- نحوه و زمان مورد نیاز برای اجرا
- هزینههای مربوط به ساخت سازه
- نحوۀ طراحی هر کدام از سازهها
- وزن و سنگینی هر کدام از اسکلتها
- میزان مقاومت سازهها در برابر آسیبهایی مثل زلزله و رانش زمین و…
بنابراین به عنوان یک حکم کلی نمیتوان گفت که سازههای بتنی بهتر هستند یا فلزی. پاسخ این مسئله به پارامترهای مختلف و سنجش آنها براساس شرایط پروژه و همچنین نوع ساختمانی که قرار است اجرا کنید بستگی خواهد داشت.
مقاوم سازی سازههای قدیمی بتنی
ساختمانهای قدیمی که در جای جای بافتهای شهری حضور دارند، جزو معضلات و چالشهای مهم شهرداریها و سایر ارگانهای مربوطه محسوب میشوند. چرا که تمام ساختار و تجهیزات این ساختمانها معمولاً فرسوده و درنتیجه خطرآفرین هستند. به همین دلیل هم هست که مسئلۀ مقاوم سازی سازههای قدیمی بسیار ضروری و جدی است.
ساختمانهای قدیمی را در یک دسته بندی کلی میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
- ساختمانهای قدیمی فلزی (معمولاً فولادی)
- سازههای بتنی
- ساختمانهای بنایی
طبیعتاً فرایند مقاوم سازی هر کدام از این ساختمانها نیز به روش خاصی انجام میشود که در ادامه اشارۀ مختصری به آنها خواهد شد.
مقاوم سازی ساختمانهای قدیمی فلزی
ساختمانهای فلزی و مخصوصاً فولادی را معمولاً با افزودن بادبندها ومهاربندهای فلزی مقاوم سازی میکنند. یکی دیگر از راههای مقاوم کردن این ساختمانها استفاده از قابهای خارجی در تمام اطراف ساختمان است.
مقاوم ساختن سازههای قدیمی بتنی
رایجترین شیوه در مقاوم سازی اسکلت بتنی ساختمانهای قدیمی استفاده از دیوار برشی است. استفاده از این شیوه باعث مقاومتر شدن سیستم باربری جانبی خواهد شد. اما روشهای دیگری هم برای این کار وجود دارند که عبارتند از:
- افزایش ضخامت دیوارها و افزودن پشت بند به آنها
- ترمیمهای تخصصی و شاتکریت
- استفاده از الیاف FRP
- افزودن ژاکتهای بتنی یا فولادی
- تزریق اپوکسی
- استفاده از دمپر
- استفاده از ورقههای فولادی

مراحل نظارت بر پیاده سازی اسکلت بتنی
در هر مرحله از اجرای اسکلت بتنی لازم است که مهندس ناظر یا مسئول بخشهای مربوطه، بر روند و کم و کیف اجرای کار نظارت کنند. مجموعۀ این نظارتها در مراحل مختلف به شرح زیر است:
نظارتهای مخصوص بعد از پایان آرماتوربندی ستونها در طبقات
– کنترل کردن مقاطع ستونها و مطابقت آنها با نقشههای تأییدشده که شامل کنترل ابعاد ستونها، تعداد آرماتورهای عرضی و طولی و همچنین فاصلۀ ستونها از یکدیگر و مواردی از این دست است.
– نظارت بر فاصلۀ بین خاموت در قسمت بالا، پایین و وسط شفتها (توجه داشته باشید که حداکثر فاصلۀ بین خاموت اول تا بتن سقفها باید ۵ سانتی متر باشد.
– بررسی آرماتورهای سنجاقکی برشی
– کنترل تیرهای زیر کف و تیرهای بتنی سقف و اطمینان از کرمی نبودن آنها
– بررسی اتصال ایمن و اصولی خاموتها به آرماتورهای طولی با سیمهای مخصوص
– کنترل وضعیت درزهای ناپیوسته برای محورهای جانبی
نظارتهای مخصوص یک هفته پس از بتن ریزی روی ستونها
- وجود نداشتن ستونهای کرم
در صورتی که ضخامت لایههای کرم کم باشد، باید قسمتهای آسیبدیده را بتراشید و ترکیب بتن یا اپوکسی دارای عیار ۴۵۰ کیلو سیمان را در هر متر مکعب از بتنها جایگزین کنید. در صورتی که قسمت آسیب دیدۀ ستون در عمق آن باشد، این راهکار مؤثر نیست و باید کل ستون را تخریب کرده و دوباره بسازید.
بررسیهای بعد از آرماتوربندی و قالب بندی سقفهای بتنی
توجه داشته باشید که اقدامات این مرحله را باید قبل از ریختن بتن انجام دهید:
– کنترل کردن ابعاد تیرها و تسلیحات و آرماتورهای منظم طولی و مطابقت آنها با نقشههای تأییدشده
– بررسی و مطابقت انحنای آرماتورهای طولی
– اجرای آرماتور طولی در دو جهت
– کنترل مقاومت کافی مسدود کنندهها و قالبها
– تراکم آرماتور در زمان متصل شدن تیرها به ستون نباید به نحوی باشد که مانع عبور بتن شود.
در هنگام اجرای اسکلت بتنی چه مراحلی نیاز به بازدید مهندس ناظر دارد؟
بعضی از مراحل در زمان اجرای اسکلت بتنی حساس و تخصصی هستند و لازم است که حتماً مهندس ناظر بر روند اجرای آنها نظارت کند. این موارد معمولاً به ۱۶ مرحله محدود میشوند که عبارتند از:
کنترل میزان مهارت فنی گروه اجرایی و حضور داشتن مجریان ذی صلاح در روند اجرای پروژه
کنترل کردن معماری با نقشههای سازه پیش از آغاز کار
متأسفانه در بسیاری موارد در نقشۀ سازهها و معماری نهایی، به ویژه در ساختمانهای اسکلت بتنی مغایرتهایی مشاهده میشود. مهندس ناظر در صورت مشاهدۀ این مغارتها باید آن را به مالک دستور کار کرده و مهندس محاسب نیز این مغایرت را رفع کند.
کنترل و بررسی تعداد دیوارهای برشی و ستونها و همچنین محل اجرای آنها
یکی از وظایف مهم مهندس ناظر این است که بررسی کند که سازنده ستون یا دیوار برشی خاصی را از سازه حذف نکرده باشد. بعضی از مالکان یا سازندگان بعد از اجرای فونداسیون و ریشۀ ستونها و درنتیجه تأیید اولیۀ ناظر، در زمان اجرای اسکلت، بعضی از ستونها را حذف میکنند. توجه داشته باشید که در صورت بروز چنین تخلفی، مقصر اصلی مهندس ناظر شناخته خواهد شد.

کنترل کردن شبکۀ آرماتور ستونها و دیوار برشی
معمولاً شبکۀ دیوارهای برشی و ستونها از آرماتورهای طولی، سنجاقیها و خاموتهایی تشکیل میشود که مهندس ناظر وظیفه دارد وضعیت آنها را در تمام مراحل این شبکه کنترل و بررسی کند. مالکان معمولاً تعداد و سایز میلگرد ستونها را که در ستونها و دیوارهای برشی نقش بسیار مهمی دارند کم میکنند.
کنترل و بررسی نحوۀ اجرای راه پله
مهمترین مواردی که مهندس ناظر در اجرای پلههای اسکلت بتنی باید آنها را کنترل کند عبارتند از:
- شیب شمشیری راه پلهها. این مورد را معمولاً براساس ارتفاع و تعداد پلهها و طول افقی آنها محاسبه و استخراج میکنند.
- عرض راه پلهها باید با توجه به تیرهای طولی بتنی راه پله محاسبه شود. ملاک اندازه گیری نیز در این مرحله تیرهای شانه گیر هستند.
- شبکۀ آرماتوری راه پله، به خصوص در محلی که به میلگردهای سقف طبقات مختلف متصل شدهاند.
- سرگیر بودن راه پلهها. این مشکل معمولاً در طبقههای همکف به دلیل کم ارتفاع بودن ایجاد میشود.
کنترل فرایند اجرای قطعههای مدفون در داخل بتن در مراحل مختلف
لازم است که در ساختمانهای اسکلت بتنی برای متصل کردن قطعات فلزی اعم از نبشی نما، نبشی آسانسور و… به یکدیگر، پلیتهایی پیش بینی کنند تا از این طریق هنگام اجرای اسکلت و قبل از بتن ریزی، آنها را در محلهای مورد نیاز تعبیه کنند.
کنترل شاسی کشیهای آسانسورها و جوش آنها
یکی دیگر از وظایف مهندس ناظر نظارت بر نحوۀ جوشکاری و اتصال شاسی کشی آسانسور است.
کنترل و بررسی اجرا شدن دال آسانسور
پس از پایان فرایند نصب شاسی کشی آسانسور و اتاقک آن، که در پشت بام ساختمانها احداث میشود، باید مطابق نقشههای سازه بر روی شاسی کشیها یک دال بتنی اجراشده و در نهایت موتور آسانسور را روی آن قرار دهند. اهمیت نظارت بر اجرای درست این مرحله به این دلیل است که وزن کل کابین آسانسور و موتور آن بر روی این دالهای بتنی خواهد بود.
کنترل اجرا و نصب صحیح قلاب آسانسورها
قلاب آسانسور باید بتواند وزنی حدود ۱۵۰۰ کیلوگرم را در زمانهای نصب و تعمیر موتور آن تحمل کند. بنابراین نظارت بر نصب صحیح و اصولی این قلاب و میلگردهای آن بسیار مهم و حیاتی است.
صادر کردن گزارشهای مرحلهای و تخلف سازهای
مهندسان ناظر باید به صورت مداوم خروجی کار خود را در قالب ارائۀ گزارشهای مختلف و مکاتباتشان با مهندس طراح را در اختیار داشته باشند تا در صورت لزوم بتوانند با ارائه این مدارک از خود دفاع و مراجع مربوطه را قانع کنند.
کنترل ایمنی کامل گروه اجرایی
رعایت نکات ایمنی در زمان اجرای اسکلت ساختمان، اعم از اسکلت بتنی یا فلزی و… باید توسط مالک یا سازنده در دستور کار قرار بگیرد و مهندس ناظر نیز بر روند اجرای دقیق و کامل آنها نظارت داشته باشد.
کنترل و بررسی اجزای ساختمان
کنترل رعایت اصول و استانداردهای درز انقطاع در طبقات مختلف
نظارت بر شاقولی همۀ ستونها قبل از بتن ریزی و بعد از آن
کنترل کردن قالب بندی سقفها و ستونها
هماهنگ شدن با بقیۀ ناظران به منظور کنترل کردن موارد مربوطه از طریق مالکها یا سازندگان
از سازه فلزی در چه بخشهایی میتوان استفاده کرد؟
از بتن برای ساخت سازههای مختلفی استفاده میشود که رایجترینشان عبارت است از:
- ساختمانهای اسکلت بتنی
- منبعهای آب بتنی
- انواع پلها
- دیوارها
- کانالها و سدها
در ساختمان اسکلت بتنی نیز از بتن برای اجرا و ساخت قسمتهای مختلفی اعم از ستونها و شاه تیرها، پلهها، دیوارهای برشی، سقف و بعضی از دیوارها استفاده میشود.
مقایسه اسکلت بتنی و اسکلت فلزی
استفاده از اسکلت بتنی و فلزی تقریباً هنوز هم به یک اندازه رایج است. بنابراین شما باید براساس نیاز و نوع کاربری خودتان تصمیم بگیرید که قرار است از کدام نوع استفاده کنید. به طور معمول برای ساختن برجها و ساختمانهای بلند از اسکلت فلزی استفاده میکنند. دلیل این کار هم این است که استفاده از ااسکلت بتنی در چنین مواقعی بسیار سخت و زمان بر است. از اسکلت بتنی هم به طور معمول برای ساختن پلها، کانالها و تونلها و ساختمانهایی که ارتفاع و تعداد طبقات کمتری دارند استفاده میکنند.
در ادامه به مقایسۀ ویژگیهای هر کدام از اسکلتهای بتنی و فلزی از مناظر مختلف میپردازیم تا با داشتن دیدی جامع و همه جانبه، بتوانید تصمیم بهتری بگیرید.
مقاومت اسکلت بتنی و فلزی در برابر زلزله
بعضی از مردم فکر میکنند که تفاوتی بین اسکلت فلزی یا بتنی ساختمانها از نظر مقاومت در مقابل زلزله وجود دارد. در صورتی که این باور اشتباه است. عامل اصلی و تعیین کننده در میزان مقاومت یک ساختمان در برابر زلزله، طراحی اصولی و اجرای استاندارد سازۀ آن است. البته به این نکته هم باید توجه داشت که به طور کلی سیستمهای اسکلت بتنی به دلیل سنگین بودن، بار مردۀ ساختمان و وزن سازۀ آن را افزایش میدهند. به همین دلیل هم به چنین ساختمانهایی در زمان زلزله نیروی بیشتری وارد خواهد شد.
مقاومت در برابر آتش سوزی
فولاد در برابر آتش سوزی و مواجهه با حرارت زودتر مقاومت خود را از دست میدهد، در حالی که اسکلت بتنی در مقایسه با فلزها مقاومت بیشتری در مقابل آتش خواهد داشت. البته میتوان با انجام تمهیداتی در سازههای فلزی، که معمولاً هزینۀ زیادی هم دارند، مقاومت ساختمانهای اسکلت فلزی در برابر آتش سوزی را نیز افزایش داد.
سهولت اجرا
یکی از مهمترین موارد برای سازندگان ساختمان، انتخاب سیستمی (فلزی یا بتنی) است که امکانات اجرای متنوعی داشته باشد. کار با اسکلتهای فلزی به دلیل پیچیدگیها و حساسیتهایی که در زمان برش، جوشکاری، حمل و نصب سازهها دارد، به نیروهای متخصص بیشتر و دقت زیادتری نیازمند است. اما در مقایسه، اجرای اسکلت بتنی سادهتر است و این ویژگی حداقل در کشور ما یک مزیت مهم برای سازۀ بتنی است.
طول عمر مفید اسکلت بتنی و فلزی
اسکلتهای بتنی عمر طراحی دارند؛ به این معنا که یک سازۀ بتنی از ابتدا برای دورۀ عمری معینی (معمولاً ۵۰ تا ۶۰ ساله) طراحی میشود. بتنها به مرور زمان دچار خزش و افت میشوند و همین مسئله در زمانهای حساس مثل وقوع زلزله، روی عملکرد و میزان مقاومت آنها تأثیر منفی خواهد گذاشت. اما در مقابل، اسکلتهای فلزی با افزایش عمر معمولاً افت کیفیت ندارند و طبیعتاً این یک مزیت بزرگ برای آنهاست.
زمان و سرعت اجرا
در اسکلتهای فلزی طبقات به صورت هم زمان اجرا میشوند، در صورتی که در سازههای بتنی اینگونه نیست. به همین دلیل هم سرعت پیشرفت کار در سازههای فلزی معمولاً بیشتر است. در بعضی مواقع اسکلتهای فلزی را در کارخانه میسازند و بهصورت آماده به محل نصب منتقل میکنند. واضح است که در این صورت سرعت اجرا باز هم بالاتر خواهد رفت. اما اسکلتهای بتنی بعد از اجرای هر طبقه باید منتظر گیرش اولیۀ بتن بود و نمیتوان کارها را به صورت پیوسته انجام داد.
ارزش اسقاط
مسئلهای که سازندگان کمی در ایران به آن توجه میکنند، میزان اسقاط سازهها و مصالح مورد استفاده است. باید در نظر داشته باشید که در زمان تخریب یک ساختمان سازههای فلزی ارزش اسقاط بیشتر و میزان تخریب کمتری دارند و میتوانید آنها را مجدداً و با قیمت پایینتری به فروش برسانید. در صورتی که اسکلت بتنی معمولاً ارزش اسقاط ندارد.
۷- تفاوت قیمت اسکلت بتنی و فلزی
سازههای فلزی را معمولاً از فولاد میسازند و به همین دلیل هزینۀ خرید و همچنین اجرای آنها به دلیل حساسیت زیاد و نیاز به نیروی متخصص بالاتر است. بنابراین کارفرمایانی که کم بودن هزینۀ نهایی ساخت و ساز برایشان اولویت بالایی دارد، ترجیح میدهند از اسکلت بتنی استفاده کنند.
پاسخ به سؤالات متداول
جمع آوری لیست کوتاهی از خدمات
لطفاً دربارۀ خدمات توضیحاتی بفرمایید.
بله. همان طور که اشاره شد یکی از راههای مقاوم سازی ساختمانهای قدیمی استفاده از اسکلت بتنی از طریق شیوههایی مثل دیوارکشی و افزایش ضخامت دیوارها و… است.
آیا این مقاله برای شما مفید بود؟