بلوکهای بتنی سبک یکی از مصالح اصلی ساختمان هستند و سالهای سال است که جایگزین چوب و آجر به عنوان مصالح اصلی سازندهی ساختمان شدهاند. یکی از دلایل رواج بلوکهای بتنی سبک بویژه بلوک aac تنوع بالای آن بوده که باعث کاربری گستردهی آن شده است. بلوکهای بتنی در دو دسته بندی اصلی سبک و سنگین قرار میگیرند. بلوکهای بتنی سنگین همان بلوکهای مشهور خاکستری رنگ هستند که در دیوارهای اصلی و باربر ساختمان استفاده میشوند.
نوع دیگری از بلوکهای بتنی، بلوک سبک است که معمولا به علت وجود حفره و یا بتن متفاوت وزن پایینی دارند. بلوک گازی یا aac نوعی بلوک بتنی سبک است که با وزن فوق العاده پایین و امکان اجرای سریع و آسان به یکی از مصالح پرکاربرد در ساختمان سازی تبدیل شده است. در ادامه به بررسی این بلوک بتنی و ویژگیهای آن خواهیم پرداخت.
بلوک AAC چیست؟
بلوک aac نوعی بلوک بتنی سبک است. این بلوک نه به خاطر نوع ساختار بلکه به علت جنس بتن وزن کمی دارد. اما این به چه معناست؟
در انواع مختلف بلوک سبک بتنی، معمولاً حفرههایی در بلوک وجود دارد که سبب کاهش وزن بلوک نسبت به بلوک سنگین عادی میشود. اما آنچه که این ویژگی را در بلوک گازی ایجاد میکند، بافت متخلخل بتنهایی است که هوادهی شدهاند. درواقع مادۀ سازندهی این بلوکها متفاوت است. این بافت سلولی یا متخلخل، عامل اصلی کاهش وزن بلوک گازی نسبت به بلوک سنگین است.
البته باید گفت به علت همین وزن پایین، امکان استفاده از بلوکهای گازی و به طور کلی بلوکهای سبک، در دیوارهای باربر ممکن نیست و از آنها فقط در دیوارهای غیر باربر مثل دیوارهای پیرامونی و جداکننده استفاده میشود.
بلوکهای aac از ترکیب سیمان، سنگدانههای ریز، پودر آلومینیوم و سیلیس تهیه میشوند. البته این ترکیب اولیهی بلوک گازی در سالهای نخست تولید آن نبود و در طول زمان تغییراتی در آن ایجاد شد که یکی از آنها توقف استفاده از سنگدانههای دارای مواد رادیواکتیو در ترکیبات بلوک بوده است. در دهههای پایانی قرت بیستم فرایند تولید بلوکهای گازی کاملا شکل گرفت و تا حدودی به شکل امروزی درآمد.
نکتۀ قابل توجه دربارهی بلوک aac این است که به علت تولید این نوع بلوک ازسوی برندهای مختلف، ممکن است با نامهای مختلفی شناخته شود. مانند بلوک هبلکس، سیپورکس، سیلکس و کیبکس. تمامی این نامها به بلوک aac اشاره داشته و به غیر از برند تولید کننده تفاوت دیگری ندارند.

نحوه تولید بلوک aac
- مخلوط شدن مواد اولیه
برای ساخت بلوک گازی ابتدا تمام مواد اولیه (آب و سیمان و افزودنیهای مورد نیاز) را به خوبی با یکدیگر مخلوط میکنند و در قالبهای مخصوص میریزند.
- عملآوری
طی واکنش شیمیایی آلومینیوم با کلسیم هیدروکسید و آب، گاز هیدروژن تولید میشود. هیدروژن با تولید حبابهای گاز حجم مخلوط را دو برابر میکند. در انتهای این واکنش هیدروژن از مخلوط خارج شده و حبابهای هوا در بلوک باقی میمانند. این فرایند شیمیایی در عملآوری اولیه که در گرمخانه یا همان اتاق اتوکلاو انجام میشود، صورت میگیرد.
- خروج بتن از قالب و برش آنها
بعد از خروج بتن هوادهی شده از قالبها، بلوکها برش خورده و مجدد وارد اتاق اتوکلاو میشوند.
- بستهبندی و عرضه به بازار
پس از خروج از گرمخانه، بلوکها آمادهی بستهبندی و عرضه به بازار هستند.
نحوه اجرای بلوک aac
ایجاد تعادل دمایی
اولین نکتهای که باید برای اجرای بلوک گازی به آن توجه کرد، ایجاد تعادل دمایی میان محیط و بلوکهاست. اگربلوکهای گازی را در بسته بندیهای هوادهیشده به محل ساخت و ساز منتقل کنید، باید در حدود یک روز خارج از بسته بندی و در دمای محیط باقی بمانند. در این صورت تغییر دمای ناگهانی باعث ایجاد ترک در ساختار بلوک نخواهد شد.
همچنین معمولاً بلوکها کمی مرطوب شده و روی زمین خشک قرار میگیرند تا تعادل رطوبتی میان بلوک و محیط نیز برقرار شود.
آماده کردن ملات
قبل از شروع فرایند دیوارچینی باید ملات بلوک را آماده کنید. ملاتی که برای بلوکهای گازی استفاده میکنند به چسب هبلکس معروف است که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت. این ملات خشک را میتوانید پس از مخلوط کردن با آبدر محل مورد نظر استفاده کنید.
برای چیدن ردیف اول نه از چسب هبلکس بلکه از ملات سنتی استفاده میکنند. این ملات با ضخامت دو سانتی متر، پایهی اولیهی دیوار بلوک aac است. البته باید توجه داشت در صورت استفاده از بلوک aac در کف طبقهای که فاصلهای کمتر از ۳۰ سانتی متر با زمین دارد، یک عایق رطوبتی نیز باید در زیر دیوار اجرا گردد. این لایه باعث جلوگیری از نفوذ رطوبت به بلوکها و فرسایش ساختار آنها میگردد.
چیدن بلوکها
چینش بلوکها درست مانند چینش یک دیوار معمولی است. چسب هبلکس را با مالهی دندانهدار یا دستگاه چسب زن، روی هر ردیف و بین هر بلوک به طوری که تمام وجه کناری و زیرین بلوک را بپوشاند، میکشند. به هنگام انجام دیوار چینی در صورت تراز نبودن بلوک ها، با استفاده از چکش پلاستیکی مخصوص به آنها ضربه وارد میشود تا هم تراز گردند. این کار باید قبل از خشک شدن ملات و پس از اتمام یک ردیف انجام شود.
اتصال بلوکها و گچ کاری
پس از پایان چینش دیوار، دیوار کاملا توسط آب خیس میشود تا فرایند اتصال ملات و بلوک را سرعت بخشد. در نهایت نیز بعد از خشک شدن کامل آب و ملات، گچکاری انجام میشود.
چسب بلوک aac
چسب بلوک aac نوعی ملات خشک است که آن را از ترکیب سیمان، ماسه، آب و نوعی چسب پلیمری میسازند. این ساختار پلیمری با ساختار بلوک کاملاً سازگار است و موجب اتصال اصولی بلوکها به یکدیگر میشود.
این چسب بهصورت پودری و در بستههای ۲۵ کیلویی و در دو رنگ خاکستری و سفید تولید میشود. این دو رنگ ازنظر خواص تفاوتی ندارند، ولی رنگ سفید بیشتر جنبهی زیبایی داشته و قیمت بالاتری دارد.
یکی از مزایای چسب هبلکس امکان کاربری سریع و آسان آن است. برای استفاده از این چسب باید آن را با مقدار آب کافی مخلوط کنید.
پودر چسب و آب را باید به آرامی با یکدیگر مخلوط کنید. همچنین برای یکنواختی ترکیب بهتر است از دستگاه همزن استفاده کنید. برای گذاشتن این ترکیب روی بلوکها، معمولاً از مالهی دندانهدار که ابعاد مساوی با ابعاد بلوک دارد، استفاده میکنند. همچنین میتوان از دستگاه چسبزن ( دستگاهی به شکل ماله که یک مخزن چسب در قسمت پشتی دارد) برای ایجاد یک لایهی یکنواخت استفاده کرد.

ماندگاری مفید ملات حدود ۴ الی ۵ ساعت پس از ترکیب با آب است. بنابراین بعد از پایان فرایند ترکیب آب و پودر چسب، بهتر است هرچه سریعتر از ملات استفاده کنید.
دقت داشته باشید که در صورت پایین بودن دمای محل ساختوساز، برای بهتر ترکیب شدن آب و پودر، باید از آب گرم استفاده کنید.
مزایای بلوک aac
بلوک گازی یکی از پرکاربردترین مصالح در دیوارهای غیر باربر است. اما چه ویژگیهایی این کاربری گسترده را ایجاد میکند؟
سازگاری بلوک aac با محیط زیست
استفاده از مواد بازیافتی، مصرف پایین انرژی در فرایند تولید و عدم نشر گازهای مضر، بلوک گازی را به یکی از مصالح سازگار با محیط زیست تبدیل میکند.
وزن کم
اصلی ترین ویژگی بلوکهای گازی، وزن کم آن است که به واسطهی بافت متخلخل آن ایجاد شده است. این وزن پایین نه تنها حمل و نقل آن را آسان ساختا و در نتیجه سرعت ساخت و ساز را بالا میبرد، بلکه باعث کاهش بار مردهی ساختماننیر میشود. این امر باعث کاهش وزن ساختمان و در نهایت مقاومت بیشتر آن در برابر زلزله میشود.
صرفهجویی در هزینهها
گفتیم که وزن پایین بلوک گازی باعث سهولت در حمل و نقل و افزایش سرعت اجرای آن میشود. این امر به معنای کاهش نیروی انسانی و در نتیجه کاهش هزینههای ساخت و ساز است.
افزایش سرعت ساخت و ساز: سبک بودن بلوک گازی حمل و نقل آن را آسان و در نتیجه سریع میسازد. همچنین ملات بلوک گازی یعنی چسب هبلکس، در زمان کمی آماده خواهد شد، چرا که نوعی ملات آماده است. از طرفی بلوکهای aac ابعاد بزرگتری نسبت به بلوکهای سنگین عادی دارند. بنابراین ساخت هر متر مربع دیوار با بلوکهای گازی زمان کمتری نیاز دارد. این عوامل بلوک گازی را به عاملی مناسب در جهت تسریع فرایند ساخت و ساز تبدیل کردهاند.
عایق گرما
مولکولهای هوا نسبت به جامدات فاصلهی بیشتری از یکدیگر دارند. بنابراین انرژی جنبشی یا به اصطلاح گرما را به خوبی به یکدیگر انتقال نمیدهند. هوای موجود در حبابهای هوای بلوک گازی نیز با استفاده از این ویژگی، از ورود گرما به داخل سازه در تابستان و و خروج آن در زمستان جلوگیری میکند. در واقع پس از ورود گرما به داخل بلوک، راه خروجی برای آن وجود نداشته و در بلوک محبوس میشود. در نتیجه ساختمان گرم یا سرد میماند و در نتیجه در مصرف انرژی و همچنین هزینههای آن صرفه جویی خواهد شد.
عایق صوتی بلوک aac
صوت همان لرزش هوا است که بر پردهی گوش ما اثر میکند. هنگامی سر و صدا یا همان آلودگیهای صوتی در محیط خارجی یا حتی داخلی یک ساختمان ایجاد میشود، صوت وارد بلوک گازی میشود و توسط حبابهای هوا خنثی میگردد. به همین خاطر بلوکهای گازی عایق صوتی بسیار مناسبی برای بسیاری از اماکن نظر بیمارستان، مدرسه، کتابخانه و…. میباشند.
مقاومت بالا
درست است که بلوک aac مقاومت کمتری نسبت به بلوک سنگین دارد و در دیوارهای باربر قابل استفاده نیست، اما نسبت به جرم پایین خود داری مقاومت فشاری بالایی میباشد به طوری که هر متر مربع بلوک گازی میتواند فشاری بالغ بر ۴ الی ۱۰ مگاپاسگال را تحمل کند.
ماندگاری زیاد بلوک aac
بلوکهای aac از ترکیب معدنی ساخته شدهاند و برخلاف چوب، در برابر فرسایش مقاوماند. طبق آمار دیوارهایی که از بلوک گازی ساخته میشوند، تا حدود ۷۰ سال دوام میآورند. البته بلوکهای aac در برابر رطوبت مداوم مقاوم نیستند و قرار گرفتن در معرض رطوبت برای مدت طولانی، عمر مفید بلوکها را کاهش میدهد.

معایب بلوک aac
محدودیت کاربری
بلوکهای گازی مقاومت مناسبی برای دیوارهای جدا کننده، پیرامونی و در کل دیوارهای غیر باربر دارند. اما نمیتوان مقاومت فشاری آنها را با بتنهای بتنی سنگین مقایسه کرد. این امر کاربری بلوکهای سبک را به دیوارهای غیر باربر محدود میکند.
عدم مقاومت در برابر رطوبت
بافت متخلخل بلوک گازی با قرار گرفتن در معرض رطوبت مانند یک اسفنج عمل میکند. یعنی منافذ داخل بلوک با تماس با رطوبت منقبض و بعد از خشک شدن منبسط میشوند. این فرایند در مدت طولانی بافت بلوک را فرسوده میکند و استحکام آن را کاهش خواهد داد.
قیمت بالای بلوک aac
درست است که بلوکهای گازی هزینهی ساخت و ساز را کاهش میدهند، اما بلوک aac به عنوان یکی از مصالح ساختمانی، قیمت بالایی نسبت به بلوکهای معمولی دارد.
شکنندگی
بلوکهای گازی شکنندهاند و در زمان ساخت و ساز باید با احتیاط بالایی حمل شوند. این امر ممکن است باعث کاهش اندک سرعت فرایند ساخت شود.
امکان وجود ترک
امکان ترک خوردن دیوارهایی که از بلوک aac میسازند بسیار بالا است. در برخی موارد حتی با وجود ساخت درست و اصولی دیوار، ممکن است بر اثر ضربه، رطوبت، تکانهای شدید بر اثر زلزله و…. در دیوار ترک ایجاد گردد.
ابعاد بلوک aac
بلوکهای گازی در ابعاد مختلفی تولید میشوند اما طول آنها معمولا ۶۰ سانتیمتر و عرض آنها بین ۲۰ تا ۲۴ سانتیمتر است. آنچه که بلوکهای گازی را از نظر ابعاد، از یکدیگر متمایز میکند ارتفاع آنها است؛ ارتفاع بلوکهای گازی میتواند از ۸ الی ۲۰ سانتی متر متغیر باشد. نکتهی قابل توجه این است که قیمت بلوکهای گازی در هر ابعادی یکسان است و فقط به ترکیبات یا به عبارتی کیفیت بلوک بستگی دارد.
بلوکهای گازی در صنعت ساختمان سازی ایران به طرز چشمگیری رایج شدهاند. جالب است بدانید که این بلوک ها در کشورهای آمریکای شمالی و و برخی از کشورهای اروپایی کاربری چندانی ندارند؛ چرا که بلوکهای گازی در این کشورها معمولا گرانقیمت بوده و محل تولید آنها از محل ساخت و ساز فاصلهی بسیار زیادی دارد.
از این رو میتوان گفت ایران یکی از کشورهای خوش شانس در زمینهی منابع مورد نیاز برای تامین و استفاده از بلوکهای گازی است.
آیا این مقاله برای شما مفید بود؟